Oksijen soluduğumuzda, oksijenin yüzde 95’i enerji yapımında kullanılır, bu oksijenin yüzde 2-5 kadarı da, yüksek reaksiyon hızına ve yüksek aktiviteye sahip olan bir cins zararlı maddeye dönüşür.

Dr. Hasaan İnsel

Bu zararlı maddelere “serbest radikal” diyoruz.
Örneğin, demir ve çelik paslanır veya kabuğu soyulan elma havayla temas edince sararır. Otomobilinizin metali oksitlendiğinde yani paslandığında havadaki oksijenle reaksiyona girmektedir. Ne yazık ki vücudunuzun molekülleri de oksidasyonun zararlı etkilerine açıktır. Bu da yaşlanma belirtilerine ve pek çok sağlık sorununu tetikleyen serbest radikallerin üretilmesine neden olur.
İyi haber; “paslanma” oluşumunu aldığınız besinler ya da desteklerle azaltmanın yolu var.
Kötü haber; elinizde doğru bilgiler yoksa, sizin durumunuza ve vücut yapınıza göre hangi besinlere ağırlık vermeniz gerektiğini ya da desteklerin hangisinden ve ne miktarda kullanmanız gerektiğini bilemezsiniz.

Serbest radikaller sınırsız zararlara yol açabilir:
*  Artritte eklemlerin iltihabına katkıda bulunabilir.
* Hücrelerdeki DNA’ya hasar vererek tümöral oluşumları başlatabilir.
* Yaşlanma hızımızı etkiler.
* LDL kolesterolün arter duvarlarına yapışmasına neden olarak kalp hastalığında artışa yol açabilir.
* Katarakt oluşmasına ve göz merceğinin dejenerasyonuna yol açarak körlüğe neden olabilir.
* Beyin hücrelerine hasar vererek parkinson veya alzheimer hastalığı gibi nörolojik bozuklukları teşvik edebilir.
Bunlar, ilk akla gelenler, bu gibi pek çok örnek sayılabilir.

BİR SAVAŞ HALİ
Antioksidanlar serbest radikallere karşı savaşıyor
Vücudumuzda antioksidanlarla serbest radikaller arasında devamlı bir savaş hali vardır. Her gün sayısız savaş kazanılmakta ya da kaybedilmektedir. Bir muharebeyi kaybettiğimizde bu, belki de daha fazla kırışıklıkla, “yaşlılık lekesiyle” veya ağrıyan bir eklemle sonuçlanabilir. Çok sayıda muharebeyi kaybettiği-mizde ise savaş kötü gitmeye başlar ve ciddi hastalıklara açık hale geliriz. Savaşın büyük oranda kaybedilmesi, kanser, kalp – damar hastalıkları, inme, romatoid artrit, katarakt ve alzheimer gibi 80 kadar farklı hastalıkla sonuçlanabilir.

Antioksidanlar savunmada
Bu savaş serbest radikallerle antioksidanlar arasındaki bir savaştır, bu iki madde vücutta doğal olarak bulunur ama “dış yardımla” güçlerini artırırlar. Örneğin besinlerdeki katkı maddeleri ve koruyucu maddelerin yanı sıra sigara dumanı, yanlış ilaçlar, çevre kirliliğine yol açan atıklar, güneş ışığı, radyasyon, duygusal stres ve kötü yağlar serbest radikal ordusunu takviye etmektedir. Sağlıklı beslenmek, sağlıklı yaşamak ve gerektiğinde gerekli desteklerin alınması ise antioksidan ordusunun savunmasını güçlendirmektedir.
Savunma ordusu olan antioksidanlar serbest radikallere bir elektron vererek onları etkisiz kılar. Vücudumuz doğal antioksidanlar üretir, yediğimiz yemeklerle ve gerektiğinde destekler kullanarak da ilave antioksidanlar alırız. Serbest radikalleri etkisizleştiren antioksidanlar yaşlanma hızımızı etkiler, sağlık ile hastalık arasındaki mücadeleyi kazanmamıza yardımcı olabilirler.

Doktorunuza danışın

Antioksidan ordusuna baktığımızda bu ordunun bileşenlerinin kendi başlarına güçlü olduklarını görmekteyiz ama onlara birlikte çalışma fırsatı verildiğinde hastalığı yenebilmek ve yaşlanmayı yavaşlatabilmek için bir savaş gücüne sahip oluruz. Bu nedenle eğer klasik antioksidanlar olan C, E vitamini, beta karoten ve bunlara ilave edilebilecek Coenzym Q – 10, likopen, lutein, resveratrol, selenyum, glutatyon ve benzerleri gibi çeşitli antioksidan maddeleri vücut yapınıza uygun şekilde bir çeşni yaparak kullanmak istiyorsanız doktorunuza danışın, eczacınızdan bilgi alın.

Tek başınıza yapacağınız seçimler çokluk yeterli olmayacaktır, eksik veya yanlış seçimler nedeniyle fayda görmeden zamanı boş yere harcamış olacaksınız. Bilinçli beslenme konusunda ise doktorunuzun önerileri doğrultusunda diyetisyeninizden size uygun beslenme bilgilerini almanız en doğrusu.

ANTİOKSİDAN VÜCUTTA NE YAPAR?

Serbest radikalleri ve oksidasyonu azaltarak sağlığı korumak çok önemlidir. İşte antioksidanlar bu noktada devreye girer. Serbest radikalleri nötralize eder, yani etkisizleştirirler.
Antioksidanların başlıca yararlarına bazı örnekler:
* Serbest radikallerin zararlı etkilerin önlenmesi
* Yaşlanma sürecinin yavaşlatılması
* Kanser ve benzeri hastalıkların önlenmesi
* Soğuk algınlığı, virüsler ve enfeksiyonlara   karşı daha güçlü bağışıklıkla korunma sağlaması
* Kalp hastalığı riskini azaltması